Początek działalności Zakładu Samochodów przypada na rok akademicki 1969/70, kiedy na Wydziale Mechanicznym WSI w Opolu specjalność samochodową i powołano jednostkę dydaktyczną noszącą, w ówczesnej strukturze organizacyjnej, nazwę Zespołu Eksploatacji Pojazdów Samochodowych. Na stanowisko kierownika Zespołu został powołany doc. dr inż. Wojciech Siłka, któremu powierzono jednocześnie obowiązki organizatora nowej specjalności. W skład Zespołu wchodziło wówczas tylko trzech nauczycieli akademickich, w tym st.wykł.mgr inż Stanisław Horecki oraz asyst.mgr inż. Ryszard Wróbel. W kolejnych latach Zespół stopniowo powiększał się o nowo zatrudnianych asystentów, rekrutujących się wyłącznie spośród własnych absolwentów Uczelni.
Równocześnie z powołaniem Zespołu została podjęta działalność dydaktyczna na studiach dziennych inżynierskich dla specjalności Eksploatacja Pojazdów Samochodowych a rok później, również na studiach wieczorowych dla specjalności Samochody i Ciągniki.
Początkowo, wobec szczupłości własnej kadry, prowadzenie niektórych zajęć powierzano wykładowcom z Politechniki Śląskiej oraz specjalistom z przemysłu. Wtedy też stacjonarne zajęcia laboratoryjne odbywały się w jednostkach zaplecza technicznego motoryzacji, zaś badania drogowe prowadzili pracownicy Fabryki Samochodów Dostawczych w Nysie, przy wykorzystaniu aparatury pomiarowej i pojazdów fabrycznych.
Mimo ogromnych trudności lokalowych i niedostatku środków, udało się, w ciągu kilku lat, stworzyć podstawową bazę laboratoryjną obejmującą między innymi: hamownię silnikową, laboratoria diagnostyki silnika i diagnostyki bezpieczeństwa, samochód F125p kombi oraz 5 koło firmy Peiseler. Do roku 1975 Zespół zajmował część pomieszczeń w mniejszym budynku przy ul. Ozimskiej 75. Na hamownię zaadaptowano pomieszczenie byłej kotłowni zaś laboratorium diagnostyki bezpieczeństwa usytuowano we wiacie, wybudowanej we własnym zakresie, przy czynnym udziale pracowników Zespołu. Podobnie we własnym zakresie wybudowano magazyn paliw. Natomiast na pozostałe pomieszczenia laboratoryjne zaadaptowano dwa boksy garażowe, w których wybudowano kanał przeglądowy. W latach 1974-80 bazę laboratoryjną uzupełniło szereg stanowisk, wykonanych we własnym zakresie przez studentów studiów dla pracujących w ramach prac dyplomowych. Niektóre z nich funkcjonują do dnia dzisiejszego.
Począwszy od roku akad. 1973/74, w którym Szkoła uzyskała status uczelni akademickiej, rozpoczęto kształcenie magistrów inżynierów na studiach dziennych w specjalności Samochody i Ciągniki. Zmiana statusu Uczelni zapoczątkowała również intensyfikację działalności naukowej Zakładu, owocującą licznymi publikacjami oraz uzyskiwanymi stopniami naukowymi. W roku 1975, w związku ze zmianą struktury organizacyjnej Uczelni, dotychczasowy Zespół Eksploatacji Pojazdów Samochodowych przemianowano na Zakład Samochodów i Ciągników. Nazwa Zakładu Samochodów obowiązywała od 1992 r. Obecna nazwa Katedra Pojazdów Drogowych i Rolniczych obowiązuje od 2005 r.
Po roku akad.1982/83 zaprzestano w Uczelni kształcenia inżynierów w systemie wieczorowym, które zastąpiono następnie inżynierskimi studiami zaocznymi, również w specjalności samochodowej.
W roku 1975 miało miejsce przeniesienie Wydziału Mechanicznego do nowego gmachu w wyniku czego nastąpiło znaczne wzbogacenie bazy laboratoryjnej i zaplecza dydaktycznego Zakładu. Obecne zaplecze dydaktyczne i naukowe Zakładu obejmuje sale wykładowe i seminaryjne, wyposażone w sprzęt audio- wizualny i w komputer z kartą wideo, obszerną halę diagnostyczną, laboratorium silników spalinowych ze stanowiskami dynamometrycznymi, laboratorium układów paliwowych, laboratorium mechanizmów samochodowych. W trakcie organizacji jest laboratorium elektronicznego wyposażenia samochodów. Ponadto, dla potrzeb badań drogowych, Zakład dysponuje czterema samochodami oraz aparaturą pomiarową do rejestracji parametrów ruchu i zużycia paliwa, współpracującą z komputerem typu notebook. Szczególnie wartościowym obiektem jest hamownia silnikowa z hamulcem elektrycznym - całkowicie skomputeryzowana dzięki staraniom dr Jerzego Jantosa. Stanowi ona unikalne, w skali kraju, stanowisko badawcze, pozwalające na realizowanie szerokiego zakresu poważnych prac doświadczalnych. W ostatnich latach są również sukcesywnie komputeryzowane inne stanowiska laboratoryjne, w tym także przeznaczone wyłącznie do celów dydaktycznych.
Wojciech Siłka
(fragment referatu wygłoszonego
na Sesji Jubileuszowej 25 lat Zakładu Samochodów)